คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (อังกฤษ: Faculty of Social Sciences, Chiang Mai University) เป็นคณะในสังกัดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2507 พร้อมกับการก่อตั้งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จัดการเรียนการสอนในสาขาวิชาทางสังคมศาสตร์ ทั้งระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก ในหลักสูตรภาษาไทยและหลักสูตรนานาชาติ

เมื่อปี พ.ศ. 2503 คณะรัฐมนตรีได้มีมติให้จัดตั้งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ขึ้น คณะที่เสนอไปครั้งแรกนั้นมีคณะนิติศาสตร์รวมอยู่ด้วย แต่จากผลการสำรวจความสนใจทางการศึกษาของประชาชนในภาคเหนือระหว่างปี พ.ศ. 2504-2505 พบว่าในช่วงนั้นความสนใจศึกษาต่อระดับอุดมศึกษาสำหรับคณะวิชานี้ยังมีไม่มากนัก ประกอบกับมีข้อเสนอแนะจากผู้ทรงคุณวุฒิว่า ควรจะเปิดสอนเป็นคณะสังคมศาสตร์ที่ประกอบด้วยสาขาวิชาที่กว้างกว่าสาขาวิชาเฉพาะ เช่น คณะนิติศาสตร์ ซึ่งต้องอาศัยบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษ อันหาได้ยากยิ่งแม้แต่ในกรุงเทพเองก็ตาม ดังนั้น กระทรวงศึกษาธิการจึงได้แต่งตั้งคณะอนุกรรมการร่างรายละเอียดหลักสูตรวิชาสังคมศาสตร์ เมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม 2506 โดยมีนายเกษม อุทยานิน เป็นประธานอนุกรรมการ นางสุมนา คำทอง เป็นเลขานุการ และประกอบด้วยกรรมการอีก 10 คน

คณะสังคมศาสตร์ ตั้งอยู่ที่เชิงดอยสุเทพ ระหว่างถนนสุเทพและถนนห้วยแก้ว ตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ประมาณ 4 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 10 ไร่เศษ (ปัจจุบันมี 27 ไร่) เป็นคณะ 1 ใน 3 คณะของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ที่ได้เริ่มก่อตั้งขึ้นมาพร้อมกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2507 และเริ่มเปิดสอนวันแรก เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2507 มีนักศึกษา 75 คน อาจารย์ 15 คน ในระยะแรกคณะสังคมศาสตร์ยังไม่มีอาคารเรียนเป็นของตนเอง เพราะอยู่ในระหว่างก่อสร้าง ดังนั้น จึงต้องอาศัยอาคารของภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ และหอพักชาย อาคาร 1 เป็นสถานที่เรียนชั่วคราว จนถึงปี 2509 จากนั้นจึงได้ย้ายไปเรียนที่อาคารหลังแรกของคณะฯ

คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในช่วงแรก (พ.ศ. 2507) เริ่มเปิดดำเนินการจำนวน 5 ภาควิชา ได้แก่ ภาควิชาภูมิศาสตร์ (ก่อตั้งเป็นภาควิชาภูมิศาสตร์แห่งแรกของประเทศไทย) ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ภาควิชาเศรษฐศาสตร์ ภาควิชาบัญชีและบริหารธุรกิจ และภาควิชารัฐศาสตร์ เปิดสอนระดับปริญญาบัณฑิตในปี พ.ศ. 2507 ใน 3 หลักสูตร ได้แก่ หลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาภูมิศาสตร์ หลักสูตรเศรษฐศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ และหลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ต่อมาในปี พ.ศ. 2525 ได้จัดการเรียนการสอนระดับปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาภูมิศาสตร์ และสาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ และใน พ.ศ. 2544 ได้จัดการเรียนการสอนระดับปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศาสตร์ อีกด้วย

ต่อมา ภาควิชาและสาขาวิชาต่าง ๆ ของคณะสังคมศาสตร์ ได้แยกตัวเป็นคณะ ได้แก่ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์ ภาควิชาบัญชีและบริหารธุรกิจ ได้แยกตัวออกเป็น คณะเศรษฐศาสตร์ และคณะบริหารธุรกิจ ตามลำดับ เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2535

ภาควิชารัฐศาสตร์ ได้รับอนุมัติให้จัดตั้งเป็น คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ (ซึ่งเป็นหน่วยงานในกำกับของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่) เมื่อวันที่ 24 ธันวาคม 2548

สาขาวิชานิติศาสตร์ ได้รับอนุมัติให้จัดตั้งเป็น คณะนิติศาสตร์ (ซึ่งเป็นหน่วยงานในกำกับของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่) เมื่อวันที่ 20 เมษายน 2549

คณะสังคมศาสตร์ได้แบ่งภาควิชาและส่วนงาน ตามประกาศมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ออกเป็น 6 ส่วนงานดังต่อไปนี้

ปัจจุบัน คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เปิดสอนในหลักสูตรปริญญาตรี 4 หลักสูตร ปริญญาโท 5 หลักสูตร และปริญญาเอก 4 หลักสูตร ได้แก่

ศูนย์วิจัยและบริการวิชาการ เป็นหน่วยงานที่ตั้งขึ้นมาเพื่อประสานงาน ขับเคลื่อน และบูรณาการงานต่างๆ ของศูนย์และโครงการในคณะอย่างมีทิศทาง โดยเฉพาะงานวิจัย บริการวิชาการแก่สังคม โครงการแลกเปลี่ยนนักศึกษาและบุคลากรต่างชาติ (International Exchange Program) รวมไปถึงสนับสนุนงานและบุคลากรของคณะสังคมศาสตร์ แบ่งเป็นศูนย์และโครงการในสังกัด ศูนย์ความเป็นเลิศทางวิชาการ และศูนย์และโครงการที่เป็นความร่วมมือกับต่างประเทศภายใต้กลุ่มวิจัย 5 กลุ่ม ได้แก่ 1) สิ่งแวดล้อม-ภัยพิบัติ เทคโนโลยีคาดการณ์ และผลกระทบเชิงพื้นที่/ผู้คน 2) การพัฒนา/การเปลี่ยนแปลงทางสังคม เมือง ความมั่นคงทางอาหาร สุขภาพ แรงงานและการอพยพ 3) วัฒนธรรมการศึกษา ศาสนา ชาติพันธุ์ ล้านนา 4) สตรีและเพศภาวะศึกษา และ 5) ภูมิภาคศึกษา จีน อินเดีย อาเซียน ชายแดน และการข้ามชาติศึกษา โดยประกอบไปด้วยศูนย์ฯ ต่างๆ ดังต่อไปนี้

นอกจากนี้ ยังส่งเสริมการเผยแพร่ผลงานทางวิชาการผ่านช่องทางต่างๆ ได้แก่ วารสารสังคมศาสตร์ วารสารสตรีนิยมไทย "จุดยืน" เครือข่ายบทความทางเศรษฐศาสตร์การเมือง สิ่งพิมพ์ออนไลน์ และระบบจำหน่ายหนังสือออนไลน์ คณะสังคมศาสตร์

หมายเหตุ: ขอแนะนำให้จัดหมวดหมู่โครงให้เข้ากับเนื้อหาของบทความ (ดูเพิ่มที่ วิกิพีเดีย:โครงการจัดหมวดหมู่โครงที่ยังไม่สมบูรณ์)